Kurs instruktorski Pajęczarnia 2012

W tym roku absolwenci kursu pochodzili z chorągwi dolnośląskiej, kujawsko-pomorskiej, lubelskiej, małopolskiej, podkarpackiej i ziemi opolskiej. Ta różnorodność była wspaniałym doświadczeniem nie tylko dla kursantów ale i dla komendy. Poniżej kilka słów o naszych PAJĄKACH.

Na wstępie tego tekstu chciałbym podziękować wszystkim zaangażowanym w tworzenie tegorocznej edycji kursów pajęczym – komendzie oraz wykładowco – WIELKIE DZIĘKI !!! Tegoroczną komendę tworzyli: hm. Michał Markowicz (komendant), phm. Hubert Śpiewak (oboźny), phm. Krzysztof Ulrich (metodyczny), ks.phm. Piotr Kępa (kapelan), pwd. Tomasz Staszewski (kwatermistrz).

Czym są kursy Pajęcze?

Kursy instruktorskie, zarówno przewodnikowskie jak i podharcmistrzowskie, organizujemy tylko i wyłącznie w formie obozowej. Tylko w tej formie możliwe jest przeżycie harcerstwa, pełne skoncentrowanie się na treści zajęć oraz wychowawcze oddziaływanie komendy na kursantów.
Jest to o tyle ważne, że zdecydowana większość kursantów po raz ostatni ma okazję być zwykłymi uczestnikami obozu harcerskiego. Później, w swoich środowiskach, będą już pełnić funkcje w komendzie.
Ponadto, mimo specyfiki kursowej, staramy się  aby był to obóz wzorcowy, dzięki czemu kursanci mogą niektóre elementy przenieść wprost do swoich środowisk lub twórczo je rozwinąć.
Nie popieramy organizacji kursów tzw. dojazdowych czy weekendowych, choć zdajemy sobie sprawę, że w przypadku kursów podharcmistrzowskich, dla niektórych instruktorów tylko taka forma jest możliwa. Zachęcamy jednak do podjęcia trudu i propagujemy organizację kursów obozowych. Dzięki obozowej formie praktycznie nie zachodzi ryzyko opuszczenia przez kursanta zajęć czy niewykonania wszystkich prac zaliczeniowych, co w formach dojazdowych jest niestety dość częste.

Kurs metodyczny i instruktorski w jednym

Kurs przewodnikowski jest jednocześnie kursem metodyki harcerskiej, jak i kursem instruktorskim. Podział na te dwa elementy, obecny w systemach kształcenia niektórych chorągwi uważamy za sztuczny, gdyż drużynowy jako wychowawca i instruktor powinien posiadać wiedzę i umiejętności związane nie tylko z metodyką wychowania, ale także dotyczące współpracy z rodzicami, parafią, gminą/dzielnicą oraz funkcjonowania struktur Związku. Powinien także mieć ugruntowaną tożsamość „zhr-owską” związaną ze znajomością i rozumieniem historii harcerstwa, różnic pomiędzy organizacjami harcerskimi, podstaw ideowych Związku oraz Prawa Harcerskiego. Rozdzielanie powyższych elementów naszym zdaniem jest niecelowe i niezasadne. Szanujemy jednak takie podejście i rozumiemy argumenty za jego stosowaniem, chociaż ich nie podzielamy.

Cele kursu

Nadrzędnym celem kursów jest przygotowanie harcerza:
- do pełnienia funkcji drużynowego, a więc instruktora ZHR – wychowawcy (kurs pwd),
- do bycia menadżerem i wychowawcą wychowawców na poziomie hufca i chorągwi (kurs phm).

Cele te realizowane są poprzez:

- całościowe ujęcie metodyki pracy harcerskiej na poziomie pwd i phm oraz w miarę możliwości jak największe przyswojenie jej w ramach ćwiczeń;
- weryfikację i usystematyzowanie dotychczasowej wiedzy i pracy kursanta w strukturach ZHR;
- uświadomienie roli i zadań instruktora współtworzącego i odpowiedzialnego zarówno za swoich wychowanków, jak i cały Związek;
- ukazanie potrzeby własnego rozwoju i pogłębiania swojej wiedzy oraz umiejętności jako wychowawcy;
- wymianę doświadczeń pomiędzy kursantami
- wzbudzenie zapału do wytrwałej pracy oraz rozwoju indywidualnego
Dla harcerzy z Harcerskich Kręgów Kleryckich najważniejszym celem jest przeżycie harcerstwa i opanowanie podstaw metodyki harcerskiej (wyrobienie harcerskie). Dla większości z nich uczestnictwo w kursie jest pierwszym pełnym udziałem w obozie harcerskim. W ten sposób przygotowujemy ich do pełnienia w ZHR funkcji kapelana (nie duszpasterza) i opiekuna harcerstwa w lokalnym środowisku.

Materiały metodyczne

Kursanci otrzymują wiele materiałów metodycznych. Są to: regulaminy organizacyjne, statut, komentarz do Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego, regulamin stopni i sprawności, śpiewnik kursowy, notatnik oraz w miarę możliwości finansowych książki o tematyce harcerskiej.
Ważną rolę pełni Indeks, w którym kursanci wpisują zajęcia i zaliczają je, czego oznaką jest podpis prowadzącego. Do indeksu wpisywane są także oceny z prac zaliczeniowych oraz ocena końcowa. Jest to pamiątka, która pozostaje na wiele lat po kursie.
Patenty drukowane są na ozdobnym papierze i wręczane zalaminowane lub w twardych plastikowych oprawkach.
Wszystkie materiały staramy się wykonywać  starannie i estetycznie, gdyż poprzez ocenę ich jakości kursant wyrabia sobie pierwsze wrażenie o jakości kursu. Jakość materiałów świadczy też o szacunku względem kursantów.

Zajęcia praktyczne

Na kursie przewodnikowskim każdy zastęp organizuje jedną grę terenową dla całego kursu. Wcześniej musi opracować jej konspekt i uzyskać akceptację instruktora metodycznego. Po jej zakończeniu gra podlega ocenie uczestników oraz instruktora metodycznego. Omawiane są jej mocne i słabe strony w sferze wychowawczej i metodyczno-organizacyjnej. Poziom gry znajduje swoje odzwierciedlenie w punktacji zastępów.
Zadaniem każdego kursanta jest przygotowanie i przeprowadzenie ogniska i wygłoszenie na nim gawędy o zadanej wybitnej postaci z historii harcerstwa. Po apelu porannym każdy głosi także gawędę o zadanym punkcie Prawa Harcerskiego.
Każdy kursant prowadzi również tzw. kwadrans gier i zabaw, czyli krótkich form zabawowo-ruchowych, w których uczestniczą wszyscy kursanci.
Ponadto kursanci opracowują kilka prac pisemnych, które są oceniane przez kadrę. Jeśli pierwsza ocena wypada poniżej 4, kursant musi pracę poprawić. Nie ma możliwości uzyskania oceny negatywnej. Poprawiać trzeba do skutku.
Kandydaci na podharcmistrzów zamiast organizacji gier terenowych prowadzą warsztaty dla drużynowych polegające na teoretycznym wprowadzeniu oraz praktycznych ćwiczeniach. Przedmiotem warsztatów są techniki harcerskie, umiejętności organizacyjne i zagadnienia finansowe. Ponadto realizują te same zadania praktyczne co uczestnicy kursu przewodnikowskiego.

Obrzędowość

Na obrzędowość kursu składa się bardzo wiele drobnych elementów. Należą do nich totemy, okrzyki i związane z pająkami nazwy zastępów, pajęcza nić zamiast zeriby, sposób prowadzenia ogniska i apelu, twórczość kursantów, corocznie zmieniana kreatywna forman wizualizacji punktacji zastępów, brama w kształcie pająka, aula z fotelem dla prowadzącego, podwyższenie dla komendy przy ognisku i wiele innych. Obrzędowość jest corocznie rozwijana przez kursantów, dzięki czemu nie przeradza się w skansen, ale rozwija się wraz z rozwojem kursu. Tworzy ona specyficznego ducha, czyli coś czego nie da się opisać, ale dzięki czemu wchodząc przez bramę kursu znajdziesz się niejako w innym świecie.

Zabawa i dyscyplina

Staramy się aby styl prowadzenia kursu był dynamiczną równowagą pomiędzy zabawą a dyscypliną. Nie jest to kompromis pomiędzy jednym a drugim lecz połączenie tych dwóch pozornie niemożliwych do połączenia elementów. Sposób, w jakim ten styl jest realizowany zależy przede wszystkim od umiejętności oboźnego, dlatego znalezienie odpowiedniej osoby na tę funkcję jest niezwykle trudne.
Wychowujemy poprzez zabawę. Harcerz lub zastęp, który coś przeskrobał ma za zadanie naprawić szkodę. Ma być to z pożytkiem zarówno dla sprawcy, jak i dla całego obozu. W zdecydowanej większości odbywa się to w konwencji zabawowej, z której płynie nauka, że tak postępować nie należy. Niedopuszczalne jest karanie poprzez okazywanie przewagi kadry nad kursantami, lub poprzez upokarzanie kursanta, na przykład poprzez przysiady, czy inne ćwiczenia.

Prowadzący zajęcia

Zajęcia na kursie prowadzone są przez instruktorów z wielu chorągwi. Szczególnie ważna jest obecność przewodniczącego Związku i naczelnika harcerzy. Dla kursantów kursu przewodnikowskiego jest to z pewnością pierwsza, a być może także jedyna okazja spotkania się z tyloma wybitnymi instruktorami w jednym miejscu. Oprócz wartości merytorycznej ma to także wymiar poczucia wspólnoty i integracji z całą organizacją. Przyjazd tak wybitnych instruktorów, często przebywających kilkaset kilometrów, świadczy o tym jak bardzo szanujemy kursantów i jak bardzo naszej organizacji na nich zależy.

Więcej informacji o kursie jego historii i komendzie znajdziecie na www.pajeczarnia.zhr.pl

Do zobaczenia za rok podczas kolejnej edycji kursów pajęczych !!!

hm. Michał Markowicz HR 

Komendant kursu